Việc xảy ra khi tôi chuyển đến Yên Hòa năm 2002. Ngày chuyển nhà, chúng tôi cũng chỉ dọn đồ đạc qua loa rồi lăn ra ngủ. Sáng hôm sau, khi đang vươn vai thức dậy, thấy cánh cửa hành lang tầng hai mở toang, tôi chỉ dám thốt lên hai tiếng “á á”. Không biết có phải trước mắt tôi, một khoảng rộng thênh thang này lại là những ngôi mộ san sát hay không nữa, tôi không hiểu tại sao lại có thể có cái chuyện như thế này xảy ra được. Sao lại có những ngôi mộ ở gần khu dân cư thế này cơ chứ. Tôi không còn tin vào mắt mình được nữa. Nhà tôi chuyển đến phải mất khá lâu để đi từ ngoài đường lớn rẽ vào một ngõ nhỏ, ngay đầu ngõ là những miếng tôn ghép lại bên rìa đường. Thế nên tôi cũng đã nghĩ chắc là công trường đang xây dựng hay một khoảng đất trống gì đó, ngay cả trong mơ tôi cũng không nghĩ đó là một khu mộ.

Trong mấy ngày liền, tôi luôn khóa chặt cửa hành lang tầng 2, kéo cả rèm nữa. Thế nhưng vì độ ẩm không khí ở Việt Nam quá cao nên tôi vẫn thường phải mở cửa để đón gió vào nhà, thành ra không thể nào không mở cửa hành lang tầng 2 được. Mỗi lần mở cửa, tôi đều thấy lạnh sống lưng. Khu mộ nằm ngay trước nhà tôi, nơi mà đáng ra chỗ ấy phải có một khu dân cư đông đúc.

Tối đến, còn sởn gai ốc hơn. Đoạn đường từ đầu ngõ về nhà men theo bức tường được ghép bằng những tấm tôn mới thật đáng sợ. Câu chuyện “Quê hương thần thoại” tôi từng được nghe hồi nhỏ về “một cô gái xõa tóc, mặc quần áo trắng tinh đứng ngay trong khu mộ” hiện lên rõ nét khiến bước chân tôi nhanh hơn, tôi phải ôm chặt lấy đầu, dù chỉ có một con chuột chạy qua cũng đủ khiến tôi thót tim và kêu thất thanh. Nhưng chuyện đó cũng không chỉ xảy ra một hai lần. Có những đêm, tiếng gió rít mạnh cùng với tiếng cánh cửa kêu kèn kẹt, tay nắm cửa cót két, bất giác tôi quay người lại, cứ như cảnh trong một bộ phim kinh dị vậy. Mỗi lần nhìn về phía cánh cửa tôi đều thấy cảnh tượng ấy. Cứ thế này thì chết còn sướng hơn.

Học chuyên ngành văn hóa Việt Nam, chồng tôi đã từng bạo miệng bảo tôi rằng “đó là văn hóa của Việt Nam, người Việt muốn sống cùng tổ tiên nên đã đưa mộ vào với cuộc sống sinh hoạt của mình, chúng ta phải thích nghi em ạ”, thế mà vào một đêm, khi thấy một ánh lửa màu trắng lập là lập lờ bay quanh khu mộ, anh im bặt luôn.

Thời gian trôi đi, hiện tại chúng tôi đang sống tại Trung Hòa Nhân Chính, khu đô thị mới đầu tiên ở Hà Nội, giáp với đoạn đường Lê Văn Lương. Vào giờ đi làm nó biến thành đoạn đường dành riêng cho các loại xe ô tô cứ như nó là đoạn đường cấm tắc xi vậy. Trên đoạn đường ấy, có một khu mộ khá rộng tên là “An Lạc Viên”. Phía đối diện là một căn nhà kính, trưng bày đủ các loại xe đắt tiền khá bắt mắt như Lexus, Mazda, Hyundai, ngay bên cạnh là một tòa cao tầng đang thi công. Sau này khi hoàn thành, nhân viên của những công ty làm việc trong tòa nhà này chắc ngày nào cũng phải giáp mặt với khu mộ. Vào những ngày tăng ca, ánh sáng màu trắng cứ bay lập lờ trên khu mộ thì biết kêu ai.

Mộ ở Hàn Quốc tất cả đều nằm rất sâu trong núi. Thế nên đi trên đường cao tốc không thể nào thấy bất kì ngôi mộ nào trên đường cả. Nhưng ở Việt Nam, đi một chút về phía ngoại ô, chúng ta có thể dễ dàng trông thấy những ngôi mộ nằm chễm chệ trên cánh đồng lúa bên đường. Với những người Hàn Quốc lần đầu tiên thấy hình ảnh ấy không khỏi giật nảy mình. Vì trong văn hóa Hàn Quốc, mộ thường cách xa nơi ở. Trong suy nghĩ của người Hàn Quốc, thế giới của người chết hoàn toàn khác xa với thế giới của người sống, đó là thế giới của linh hồn, của ma quỷ nên người ta thường tránh xa nó. Thế nhưng với những người Việt Nam mang trong mình thói quen thờ cúng tổ tiên, thì mộ là nơi rất linh thiêng, là nơi ở của tổ tiên, những người luôn bảo vệ cho con cháu mình. Người ta dựng mộ gần nơi ở để nếu có việc gì thì đều có thể chạy ngay đến và cầu khẩn. (Tập sau tôi sẽ giới thiệu tiếp về tục mai táng của Việt Nam cho các bạn nhé)