지금 사용하고 계신 브라우저는 오래되었습니다.
알려진 보안 취약점이 존재하며, 새로운 웹사이트가 깨져 보일 수도 있습니다.
최신 브라우저로 업데이트 하세요!
오늘 하루 이 창을 열지 않음
    주메뉴 바로가기 본문 바로가기 하단 바로가기

    게시판 내용
    베트남 사람의 마음을 사로잡으려면-싱싱뉴스 105호
    작성자 한베문화교류 등록일 2013-12-02 16:19:37 조회수 1979
    베트남 사람의 마음을 사로잡으려면
    심상준/ 한베문화교류센터대표
    문화인류학 박사
    hanoisim@hanmail.net



    어느 나라나 외국인이 먹기 힘든 특별한 음식이 있다. 한국에는 청국장이 있고, 태국에는 똠양꿍이 있고, 서양에는 꼬랑네 나는 블레트 다벤느 프랑스 치즈가 있다. 그리고 베트남에는 느억맘(nuoc man)이 라는 것이 있다. 느억맘은 우리나라의 멸치 액젓 같은 것으로 영어로는 fish sauce 라고 하는데 매우 독특한 냄새가 나는 것으로 약방의 감초같이 안 들어가는 음식이 거의 없다. 주로 자우므엉(rau mung) 이라는 삶은 야채를 찍어 먹는데, 자우므엉은 베트남 사람들의 식탁에 거의 매일 올라오는 반찬이다. 각종 젓갈류에 길들여진 우리 입은 느억맘을 먹는 것이 결코 힘들지 않다. 아니 오히려 당기는 음식이다. 그러나 이런 퀘퀘한 냄새가 나는 음식에 길들여지지 않은 나라 사람들은 냄새만 맡아도 인상을 찌푸리며 도망을 간다. 청국장이 우리만의 기호식품이듯이 느억맘도 베트남만의 기호식품으로 외국인들이 먹기 힘든 음식이다.

    그런데 만약 외국인이 느억맘 즐겨먹는다면 베트남 사람들이 어떤 반응을 보일까? 아주 오래 전에 쿠바의 카스트로 대통령이 베트남을 방문한 적이 있었다. 그가 베트남을 떠나기 직전에 귀국선물로 느억맘 한 통을 갖고 가는 모습이 베트남 언론에 소개되면서 그는 일약 베트남 인민들의 마음을 사로잡았다. 그래서 오늘날까지도 카스트로 하면 바로 느억맘을 떠 올릴 정도이다. 나도 이 느억맘을 가지고 한국에 들어간 적이 있었다. 그런데 그만 느억맘이 담긴 프라스틱 병이 다른 짐의 압력에 못이겨 터지면서 느억맘이 새고 말았다. 인천공항에 내리자 그 넓은 인천공항이 느억맘 냄새로 진동을 했고, 출입국관리 직원은 나에게 제발 빨리 나가달라고 부탁을 했다. 그만큼 지독한 냄새가 나는 소스이다.

    그리고 베트남에는 이 느억맘 보다 더 지독한 소스가 있다. 맘똠(mam tom) 이라는 것인데 이 소스는 베트남 사람들도 못 먹는 사람이 있을 정도로 정말로 지독하게 퀘퀘한 냄새가 나는 소스이다. 맘(mam)이라는 단어 자체가 ‘퀘퀘한’이라는 뜻이고, 똠(tom)은 새우라는 뜻이다. 단어의 뜻에서도 알 수 있듯이 이 맘똠은 지독하게 베트남적인 음식이다. 그래서 맘똠을 먹는 외국인은 극히 드물다. 느억맘이 우리나라의 김치정도의 음식이라면 맘똠은 청국장을 능가하는 음식으로 보면 된다. 지금은 김치가 세계 사람들도 즐기는 보편적인 음식이 되었지만 예전에는 외국인들이 김치 냄새에 하도 질색을 해서 한국인들이 해외에서 김치를 먹으려면 냄새를 풍기지 않고 먹으려고 얼마나 신경을 썼는지 모른다.

    맘똠 때문에 직장에서 짤린 사람도 있다. 서양인이 운영하는 가게에서 일하던 베트남 여직원이 점심시간에 맘똠을 시켜 먹었다. 자기네 나라 음식이니까 너무나 자연스럽게 시켜 먹은 것이다. 그런데 밖에서 점심을 먹고 들어온 서양인 사장이 가게 문을 열자 대변냄새 같은 이상한 냄새가 가게를 진동했다. 너무나 놀란 서양인이 이게 무슨 냄새인가를 물었고 직원은 베트남의 전통 소스인 맘똠 냄새라고 했지만 이 서양인에게는 도저히 용납할 수 없는 일이었다. 이런 대변냄새 나는 음식으로 가게의 분위기를 실추시킨 직원을 용서할 수 없어 결국 해고를 시키고 말았다. 서양에는 젓갈이 없기 때문에 이런 곰삭은 퀘퀘한 냄새를 표현할 단어가 없어 그 서양인은 베트남의 전통 음식인 맘똠을 ‘대변냄새 음식’이라고 했다고 한다. 이렇게 지독한 냄새를 풍기는 음식을 외국인이 즐겨 찾는다면 베트남 사람들이 얼마나 친근감을 느끼겠는가.

    2001년 9월에 필자는 하노이국립대학교 인문사회대 역사학부 인류학과 4학년 학생들에게 처음으로 강의를 하게 되었다. 그해 7월에 동 대학에서 박사학위를 받고 외국인으로서는 처음으로 ‘베트남의 사회와 문화’라는 주제로 강의를 하게 된 것이다. 외국인이 자국의 문화 강의를 한다는 것이 4학년 학생들에게는 어색했는지 아니면 자존심이 상했는지 아무튼 좀처럼 반응을 보이지 않은 경직된 분위기가 계속되고 있었다. 나중에 안 일이지만 미국인 베트남 역사학자가 이 대학을 방문해서 베트남 역사를 강의하려고 했지만 대학 측에서 허락하지 않아 할 수 없이 미국역사만 강의하고 돌아갔다고 한다. 이런 분위기를 모르고 강의를 하게 된 나로서는 왜 학생들이 이렇게 나를 노려(?)보는지 알 수가 없었다.

    나는 어떻게 해서든지 이 딱딱한 분위기를 깨야만 했다. 첫 강의를 이대로 죽을 쑬 수는 없었다. 그때 생각난 것이 카스트로의 일화였다. 나는 ice break 용으로 내 자신을 소개하면서 나의 베트남 생활에 대해 이야기하기 시작했다. 그러면서 내가 베트남에서 가장 좋아하는 음식이 맘똠이라고 하자 학생들이 갑자기 배꼽을 잡고 웃으며 경직된 분위기는 일 순간에 사라졌다. 웬 만큼의 효과가 있을 거라고 예측은 했지만 이렇게까지 반응이 좋을 줄은 정말 몰랐다. 사실 나는 한국이 베트남과 수교를 재개하자마자 입국하여 기숙사에서 한국음식이 그리울 때는 느억맘이나 맘똠 혹은 작은 빨간 고추로 연명해온 사람이다.


    2002년 재 하노이 한국유학생회가 대우호텔 그랜드 볼륨에서 기업인들을 대상으로 ‘베트남문화강좌’를 개최할 때 강사로 초빙을 받아 ‘느억맘’과 ‘맘똠’의 일화를 들러준 적이 있었다. 그 때 내 강의를 듣고 진짜 실천에 옮긴 어떤 기업인의 후담(後談)이다. 그가 베트남 파트너와 식사를 하면서 ‘맘똠’을 시키자 베트남 파트너가 눈을 휘둥그레 뜨면서 반기는 바람에 신이 나서 ‘맘똠’을 너무 많이 먹고 그날 밤, 밤새도록 화장실을 들락날락 거렸다고 한다. 맘똠은 새우를 삭혀 발효시킨 것이기 때문에 잘못 먹으면 설사나 심하면 식중독같은 병이 발병할 수도 있음으로 잘 조절해서 먹어야 한다.

    외국에서 친구를 사귄다는 것이 쉽지는 않다. 그러나 그 나라만의 독특한 음식, 독특한 역사, 독특한 문화를 수용할 때, 단 시간에 베트남 사람들에게 가깝게 다가갈 수 있다.



    ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
    Bài Viết mở đầu
    권두칼럼- 베트남판
    Những món ăn nắm giữ tâm hồn người Việt
    TS. Sim Sang Joon
    GĐ Trung tâm Giao lưu Văn hóa Việt Hàn

    Nước nào cũng có những món ăn đặc trưng riêng mà không phải người nước ngoài nào cũng có thể thưởng thức một cách say mê như người bản xứ. Ở Hàn Quốc có món canh tương đặc rất nặng mùi, ở Thái Lan có món Tom Yum Goong rất cay. Còn ở Việt Nam, có món nước mắm. Có thể hình dung món này tương tự như nước cốt cá cơm của Hàn Quốc, nhưng do mùi đặc trưng rất độc đáo, trong nghệ thuật ẩm thực của Hàn Quốc chắc chẳng có món nào có mùi vị giống như thuốc Bắc quên bỏ thêm cam thảo như vậy. Người Việt Nam thường chấm nước mắm khi ăn rau muống luộc, một loại rau xanh phổ biến đến nỗi bạn có thể thấy nó ở bất kì nhà nào, vào bất kì thời gian nào. Thực ra, đối với một dân tộc vốn đã quen với rất nhiều loại nước cốt thủy sản như người Hàn Quốc, món nước mắm của người Việt không quá khó ăn, mà ngược lại còn là một món hấp dẫn. Nhưng đối với những dân tộc không quen với những món ăn nặng mùi kiểu như vậy, có lẽ chỉ cần ngửi mùi của nước mắm cũng đủ khiến họ bịt mũi bỏ chạy. Giống như canh tương đặc của Hàn Quốc, nước mắm chính là món ăn đặc trưng được ưa thích của người Việt, mà cũng chỉ người Việt mới thưởng thức được những đặc trưng đó.

    Nếu đúng như vậy, người Việt sẽ phản ứng thế nào nếu thấy một người nước ngoài cũng say mê thưởng thức nước mắm như mình? Cách đây rất lâu, Chủ tịch Cuba Fidel Castro đã có lần đến thăm Việt Nam. Trước khi về nước, hình ảnh của Chủ tịch Fidel với món quà nhận được khi chia tay là chai nước mắm Việt Nam xuất hiện trên báo chí đương thời đã làm xúc động bao thế hệ người Việt Nam bấy giờ. Thậm chí nhiều người nhắc đến Fidel là nhớ tới hình ảnh chai nước mắm ông mang theo khi về nước. Tôi cũng đã từng mang những chai nước mắm của Việt Nam về Hàn Quốc. Nhưng chai nước mắm tôi để trong hành lý đã bị vỡ do không chịu được lực nén của những hành lý khác, nên đã chảy hết ra ngoài. Chỉ một chai nước mắm bị vỡ thôi cũng đủ khiến toàn bộ sân bay quốc tế Incheon rộng lớn một phen náo loạn đến nỗi nhân viên kiểm soát xuất nhập cảnh phải yêu cầu tôi rời khỏi sân bay ngay lập tức. Thế mới biết mùi của nước mắm nặng đến mức nào.

    Tuy nhiên, nước mắm không phải là thứ nước chấm có mùi nặng nhất trong số các loại nước chấm của Việt Nam. Mắm tôm mới là loại nước chấm giữ danh hiệu số một. Nó nặng mùi đến nỗi thậm chí có những người Việt Nam cũng không thể thưởng thức nổi. Trên thực tế, từ “mắm” có nghĩa là nặng mùi. Từ đây ta có thể thấy cái tên của những loại nước chấm này đã nói lên đặc trưng của nó, rằng mắm tôm quả thực là loại nước chấm nặng mùi biết chừng nào. Chính vì mùi đặc biệt của nó, rất hiếm có người nước ngoài nào có thể thực sự (và đủ can đảm) thưởng thức loại nước chấm đặc biệt này. Chúng ta có thể hình dung nước mắm như kimchi và mắm tôm như canh tương đặc của Hàn Quốc vậy. Bây giờ, kimchi đã trở thành một món ăn phổ biến tại nhiều nước trên thế giới, nhưng trước đây người nước ngoài mỗi khi ngửi thấy mùi kimchi liền chạy xa cả dặm. Khi đó người Hàn Quốc muốn mang kimchi ra nước ngoài phải rất vất vả gói bọc cẩn thận để giấu được mùi đó đi.

    Tôi đã từng nghe một câu chuyện kể rằng có người từng bị đuổi việc vì mắm tôm. Tại một cửa hàng do người phương Tây quản lý, một nhân viên cửa hàng đã gọi món mắm tôm cho bữa trưa. Đây là món ăn truyền thống của dân tộc nên cô nhân viên này hoàn toàn không suy nghĩ gì khi gọi món. Thế nhưng khi ông chủ cửa hàng bước vào và ngửi thấy mùi đặc trưng rất khủng khiếp của mắm tôm đã hoảng hốt vội vàng kiểm tra xem nguyên nhân của thứ mùi gây sợ hãi đó là gì. Khi được biết chính nữ nhân viên cửa hàng là thủ phạm, ông chủ người Tây kia đã tức giận đến nỗi đuổi việc cô này. Đối với những đất nước mà nền ẩm thực truyền thống hoàn toàn không biết đến thứ gọi là nước mắm hay nước cốt thủy sản, thì mùi của mắm tôm quả thật là một nỗi kinh hoàng mà họ không biết dùng từ gì để miêu tả. Nói như vậy để thấy được người Việt Nam sẽ vui mừng đến như thế nào nếu gặp được một người nước ngoài nào có thể thưởng thức và say mê thứ mùi đặc biệt của mắm tôm.

    Vào tháng 9 năm 2001, lần đầu tiên tôi được giảng bài cho sinh viên năm thứ 4 chuyên ngành Nhân loại học, khoa Lịch sử, trường ĐH KHXH&NV, ĐHQGHN. Trước đó vào tháng 7 cũng tại nơi này, tôi đã nhận học vị tiến sĩ và là người nước ngoài đầu tiên giảng dạy về chủ đề “Văn hóa và xã hội Việt Nam”. Không biết có phải do cảm thấy lòng tự tôn dân tộc bị tổn thương hay do cảm thấy lạ lùng khi được một người nước ngoài giảng về văn hóa của nước mình mà không khí lớp học trong mấy tuần đầu luôn cứng nhắc và không thoải mái. Sau này tôi mới biết trước đó có một vị giáo sư người Mĩ chuyên ngành lịch sử Việt Nam đã định giảng dạy về lịch sử Việt Nam tại đây nhưng do không được sự đồng ý của phía nhà trường đến chỉ dừng lại ở việc giảng dạy lịch sử nước Mĩ rồi trở về nước. Lúc đó, không biết chuyện này, tôi chỉ cảm thấy ngạc nhiên không biết tại sao các học sinh lại nhìn mình chằm chằm một cách lạ lùng như vậy.

    Dù thế nào tôi cũng phải xóa bỏ không khí cứng nhắc xa lạ này. Khi đó tôi đột nhiên nghĩ đến giai thoại về Fidel Castro, do đó tôi đã giới thiệu bản thân và kể những câu chuyện về sinh hoạt của mình tại Việt Nam. Ngay khi tôi vừa giới thiệu món ăn ưa thích nhất của mình tại Việt Nam là mắm tôm, các học sinh liền lăn ra cười. Thế là không khí cứng nhắc vốn có lập tức biến mất. Mặc dù tôi cũng phần nào dự đoán được phản ứng của các học sinh, nhưng tích cực đến mức đó thì quả là vượt ngoài dự đoán của tôi. Thực tế, trong những tháng ngày sống tại Việt Nam kể từ khi tôi đặt chân đến đất nước này ngay sau khi hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao, trong kí túc xá của trường ĐH KHXH&NV, nước mắm, mắm tôm và ở đỏ đã làm vơi đi nỗi nhớ nhà và nhớ những món ăn Hàn Quốc, giúp tôi tiếp tục cố gắng và hoàn thành công việc học hành tại đây.

    Năm 2002, tôi được Hội du học sinh Hàn Quốc tại Hà Nội mời nói chuyện với các doanh nghiệp tại khách sạn Daewoo. Tôi lại tiếp tục kể cho họ những giai thoại về nước mắm và mắm tôm. Sau đây là câu chuyện có thật về một doanh nhân Hàn Quốc đã thực hành câu chuyện của tôi. Ông này đã mời đối tác người Việt Nam ăn cơm và gọi món mắm tôm. Ngay lập tức, vị đối tác kia mắt tròn mắt dẹp và tay bắt mặt mừng với vị doanh nhân. Câu chuyện càng rôm rả cùng với bát mắm tôm liên tục được gọi thêm. Kết cục, vào đêm hôm đó, vị doanh nhân đã dành cả đêm chạy ra chạy vào nhà vệ sinh. Ông này đã quên mất rằng mắm tôm là một loại thực phẩm lên men nên không thể ăn quá nhiều, nếu không sẽ gây ra những triệu chứng như tiêu chảy hay thậm chí nặng hơn như ngộ độc thực phẩm.

    Làm quen với bạn mới ở nước ngoài không dễ dàng. Nhưng nếu bạn biết cách tiếp nhận những món ăn đặc trưng, những lát cắt lịch sử đặc biệt, những nét văn hóa đặc sắc của đất nước đó, bạn có thể nhanh chóng trở nên thân thiết với những người bạn Việt Nam trong một thời gian ngắn.
     
    Người dịch: Ngô Thanh Hà/ Trưởng Đội Dự án Giáo dục -Trung tâm Giao lưu Văn hóa Việt Hàn

    facebook tweeter line
    댓글쓰기
    목록 새글
    게시판
    번호 제목 작성자 등록일 조회수
    91베트남의 숨겨진 위력 - 싱싱베트남뉴스 119호한베문화교류2014.10.021904
    90베트남의 전당포 껌도(Cam do), 여기서 무슨 일이?- 싱싱뉴스118한베문화교류2014.08.061644
    89베트남 여성, 무거운 짐을 벗어 버리고 한국으로-싱싱뉴스117호한베문화교류2014.08.052064
    88왜 베트남여자는 한국남자를 좋아하는가? - 싱싱뉴스 116호한베문화교류2014.06.258448
    87길거리 시체 - 싱싱뉴스 115호한베문화교류2014.03.211031
    86福을 찾아 떠나는 여행-싱싱베트남Culture 114호한베문화교류2014.02.05637
    85어색한 베트남의 성탄절-싱싱베트남Culture 113호한베문화교류2013.12.27723
    84베트남에서 가장 불쾌한 것-싱싱베트남Culture 112호한베문화교류2013.12.021341
    83영웅을 세우는 나라-싱싱베트남Culture 111호한베문화교류2013.12.02671
    82남편의 뺨을 때리는 베트남 아내-싱싱베트남Culture 110호한베문화교류2013.12.021076
    81사람을 공격하는 베트남의 쥐-싱싱뉴스 109호한베문화교류2013.12.02709
    80벳남의 명물 오토바이-싱싱뉴스 108호한베문화교류2013.12.02708
    79문신하는 베트남의 잉어-싱싱뉴스 107호한베문화교류2013.12.02689
    78여자 하나, 남자 둘-부엌 신神의 삼각관계-싱싱뉴스 106호한베문화교류2013.12.02708
    >> 베트남 사람의 마음을 사로잡으려면-싱싱뉴스 105호한베문화교류2013.12.021979
    76베트남에서 가장 무서운것-싱싱뉴스 104호한베문화교류2013.12.021033
    75관 뚜껑을 다시 열고-싱싱뉴스 103호한베문화교류2012.12.261352
    74무덤 가까이-싱싱뉴스 102호한베문화교류2012.12.26780
    73불장난이 아닙니다-싱싱뉴스 101호한베문화교류2012.12.261132
    72도박으로 이어지는 축구-싱싱뉴스 100호한베문화교류2012.12.261108
    12345