베트남 여성, 무거운 짐을 벗어 버리고 한국으로

김영신/ 한베문화교류센터 원장

aozaikim@hanmail.net

지난 호에 베트남 여자들이 한국남자를 좋아하는 이유를 한국드라마의 영향이라고 해서 한국남자들이 기분이 좀 상했을 것이다. 그러나 조금만 깊이 생각해보면, 그것은 곧 한국남자들에 대하여 좋은 인상을 받았다는 것이다. 왜냐하면 한국드라마는 한국문화를 장착하고 플롯이 전재되는 것이며, 그 속에 나오는 남자 주인공들은 한국남자들의 보편적인 역할을 연기로 보여준 것이다. 그러므로 장동건과 배용준을 좋아한다는 것은 곧 한국남자를 좋아한다는 것이다. 그러면 베트남 여자들은 한국남자의 어떤 면을 좋아하는 걸까? 그것은 한국의 오랜 가부장의 전통으로 인하여 한국남자들의 몸에 배어 있는 강한 생활력과 높은 책임감, 분명한 사회적 역할이다. 반면 베트남은 모계사회와 부계사회가 공존했던 양계사회로 인하여 남자들의 역할과 여자들의 역할이 혼재되어 있으며 많은 영역에서 여자들이 남자들과 함께 종사하고 있다.

예를 들어 한국에서의 국방의 의무는 전적으로 남성들의 몫이다. 그러나 베트남에서는 여성들도 국방의 의무가 있다. 따라서 여학생들도 군사훈련을 받는다. 필자가 여러 번 언급했던 “적이 쳐들어 오면 여자도 함께 나가 싸운다(Giặc đến nhà đàn bà cũng đánh)” 라는 베트남의 속어에서도 알 수 있듯이 베트남의 전쟁은 남자들만의 영역이 아니다. 여자들의 적극적인 개입으로 전쟁을 치룬다. 베트남 여성 박물관에 걸려 있는 붉은 휘장에는 다음과 같은 베트남 여성의 역할이 적혀 있다 ‘첫째, 나라를 지키고, 둘째, 가정의 경제를 담당하고, 셋째, 자녀를 잘 양육한다.’ 이렇듯 베트남 여성의 사회적 역할은 가정에서부터 국가까지 총 망라하여 책임을 지고 있다. 프랑스 식민지 때에는 10대의 여성으로 구성된 독립운동 부대가 있었다. 프랑스 군대를 향해 수류탄을 던진, 우리나라의 윤봉길 의사 같은 인물이 베트남에는 15세의 보 티 사우(Võ Thị Sáu)라는 소녀이다. 이렇듯 베트남의 구국전쟁 전면과 후면에는 수 많은 여성들이 남자들과 함께 총 칼을 들과 싸웠다. 한국여성의 내조자로써의 역할과는 너무나 대조적이다.

그래서 나는 베트남의 여성들을 참으로 존경한다. 그 중에서도 프롤레타리아 계층의 여성들이 가장 위대하다고 평가하고 싶다. 그들은 너무 많은 책임을 지고 묵묵히 베트남 사회를 지탱하고 있다. 20년 전에 내가 베트남에 입국해서 제일 먼저 한 일은 빈민 계층의 여성들에게 일정한 기술을 가르쳐서 취직을 시켜주는 일이었다. 이들은 가족을 위해 뼈빠지게 일을 하지만 이들의 남편들은 일하는 날 보다 노는 날이 더 많았고, 한군데 꾸준히 정착해서 일을 하지 못하고, 이것 조금 하다가 접고, 저것 조금하다가 접으면서 일년에 반 이상은 백수로 지냈다.

[한국문화교실] 유적지탐방 (베트남여성박물관)

우리 센터의 청소를 담당하는 ‘후엔’ 이라는 이름의 도우미는 올해 28살이고, 아이가 3명으로. 7살, 5살, 1살이다. 남편의 직업을 물으니 백수라고 한다. 그 전에는 무엇을 했냐고 물으니, 택시 운전수를 했다는 것이다. 그런데 왜 지금은 놀고 있냐고 하니, 일자리가 없다는 것이다. 이런 아내들이 후엔 뿐만이 아니다. 지난 20년 동안 참 많이 보았다. 얼굴도 예쁘고, 똑똑하고, 부지런하고 성실하여 어디 나무랄 데가 하나도 없는 베트남 처녀가 직업도 변변치 않고, 눈동자도 흐리멍텅해서 제 밥벌이도 제대로 할 것 같지 않은 남자와 결혼을 하고 평생을 그 남편과 자녀들을 먹여 살리면서도 불평 하나 하지 않고 묵묵히 가정을 지켜나가고 있다.

베트남의 상류층이나 지식층의 남자들은 한국 남자와 마찬가지로 책임감이 강하다. 그러나 하층민으로 내려갈수록 가정에 대한 책임이 희박하여 남편들은 아내들의 생산활동에 기대어 살아가고 있다. 그런데 이런 남자들에게 이제 빨간 불이 켜졌다. 베트남의 여성들, 특히 농촌의 여성들이 새로운 사회, 즉 여성의 책임이 덜한 남성 주도의 사회를 보았고 들었다. 그녀들은, 그 동안 짊어졌던 가정과 사회와 국가를 총망라하는 무거운 짐을 내려놓고 홀가분하게 자신의 행복만을 위해 살고 싶어한다. 자신들이 경제활동을 하지 않아도 친정에 생활비 넉넉하게 보내줄 수 있고, 아이 낳으면 친정부모 초청해서 짧게는 2년 길게는 5년 이상 함께 살면서, 친정 부모들은 근처 식당이나 공장에 나가서 돈 벌고, 그 돈 꼬박꼬박 모아서 베트남에 돌아오면 낡은 집 헐고 새 집 지어서 평생 윤택하게 살 수 있는 길을 선택하고 있는 것이다. 올 4월부터 국제결혼 조건이 까다로워 져서 한국어 능력시험 1급에 합격해야 하는 장애물이 있어도 베트남 신부들의 한국행은 멈추지 않을 것이다. 왜냐하면 한국으로의 이주는 여성의로써의 역할이 분명하기 때문이다. 집안의 경제를 책임지지 않아도 되고, 사회적 책임과 국방의 의무에서 자유롭고, 오직 내조의 역할만 잘 하면 되는 것이기 때문이다. 베트남에서 사는 것 보다 책임감은 덜한데 경제적으로는 부유하게 살 수 있고, 게다가 친정까지 부자가 되는 길, 이 길을 가는데 있어서 언어와 문화의 장벽은 오히려 작은 것이다. 새로 개정된 국제결혼법으로 인하여 당분간 국제결혼은 감소될 것이나, 베트남 여성들의 한국행의 의지는 결코 사그러들지 않을 것이다.

---------------------------------------------------------------------------------

BÀI VIẾT MỞ ĐẦU

권두칼럼- 베트남판

Những cô gái Việt đi tìm hạnh phúc bên Hàn Quốc

Kim Young Shin/ GĐ Dự án Đa Văn hóa
Trung tâm Giao lưu Văn hóa Việt Hàn

Trong số trước, tôi đề cập đến lý do phụ nữ Việt thích đàn ông Hàn Quốc là do ảnh hưởng từ những bộ phim Hàn, lý do này có lẽ đã khiến không ít người đàn ông Hàn Quốc thấy bị tổn thương. Tuy nhiên, nếu nghĩ sâu xa hơn một chút, lý do tôi muốn đưa ra ở đây là đa số phụ nữ Việt có ấn tượng tốt về đàn ông Hàn Quốc nhờ những bộ phim Hàn. Bởi vì trong các bộ phim Hàn có dựng lại nhiều cốt truyện và bao hàm nội dung văn hóa, trong đó những nhân vật nam chính đều thể hiện vai trò phổ biến của đàn ông Hàn Quốc thông qua diễn xuất của mình. Vì vậy, nếu nói phụ nữ Việt thích những nam diễn viên như Jang Dong Gun hay Bae Jong Joon thì cũng có nghĩa là họ sẽ thích đàn ông Hàn Quốc. Vậy phụ nữ Việt thích đàn ông Hàn Quốc ở những điểm nào? Đó chính là những đặc trưng tính cách ăn sâu vào trong máu người đàn ông Hàn Quốc, nhận ảnh hưởng từ truyền thống gia trưởng trong gia đình Hàn Quốc trước đây: Năng lực làm trụ cột của gia đình, tinh thần trách nhiệm cao, vai trò xã hội rõ ràng. Ngược lại, xã hội Việt Nam tồn tại hai chế độ mẫu hệ và phụ hệ nên vai trò của người đàn ông và người phụ nữ nhiều khi bị đảo lộn, phụ nữ cũng có thể cùng làm trong nhiều lĩnh vực của người đàn ông.

Ví dụ, ở Hàn Quốc, việc thực hiện nghĩa vụ quân sự chỉ dành cho nam giới, nhưng ở Việt Nam, nữ giới cũng phải thực hiện nghĩa vụ quân sự. Theo đó, tất cả học sinh, sinh viên nữ đều được huấn luyện quân sự. Giống như câu tục ngữ “Giặc đến nhà, đàn bà cũng đánh”, ở Việt Nam, vai trò tham gia chống giặc cứu nước không chỉ của mỗi đàn ông. Trong Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam có ghi 3 vai trò của người phụ nữ là giữ nước, quản lý tài chính gia đình và nuôi dạy con cái. Như vậy, vai trò xã hội của người phụ nữ Việt Nam bao gồm trách nhiệm đối với cả gia đình và quốc gia. Vào giai đoạn kháng chiến chống thực dân Pháp, có một nữ đội viên Công an Xung phong chỉ khoảng mười mấy tuổi nhưng đã rất dũng cảm tham gia hoạt động cách mạng, đó là Võ Thị Sáu. Dù mới 15 tuổi nhưng Võ Thị Sáu đã xung phong ném lựu đạn về phía lính Pháp nhằm phá cuộc mít tinh kỷ niệm Quốc khánh Pháp (14/7/1948). Ở Hàn Quốc cũng có một nhân vật giống như vậy, đó là Yun Bong Gil - nhà hoạt động cách mạng vĩ đại của Hàn Quốc. Vào ngày 29/4/1932, tại lễ mừng sinh nhật Nhật Hoàng Hirohito với binh sĩ Nhật tại Thượng Hải, Yun Bong Gil đã ném bom giết chết hai viên chức Nhật và làm bị thương nhiều tên khác. Ông đã bị bắt giữ và hành quyết tại Nhật Bản. Như vậy, trong các cuộc đấu tranh độc lập cứu quốc ở Việt Nam, không chỉ riêng đàn ông mà còn có rất nhiều người phụ nữ dám đứng lên cầm súng, cầm dao đánh giặc cứu nước. Vai trò của họ thật quá khác biệt so với vai trò hậu phương của những người vợ trong gia đình Hàn Quốc.

Chính vì những lý do như vậy, tôi vô cùng kính trọng những người phụ nữ Việt Nam. Trong số đó, tôi đặc biệt muốn nhấn mạnh về sự vĩ đại của những người phụ nữ thuộc tầng lớp vô sản. Họ là những người có trách nhiệm cao, ngày ngày âm thầm duy trì, gìn giữ xã hội Việt Nam. Cách đây 20 năm, tôi đến Việt Nam và điều đầu tiên tôi làm là hướng dẫn và tìm việc cho những người phụ nữ nghèo của Việt Nam. Họ lúc nào cũng chịu thương chịu khó hi sinh cho gia đình, chồng con, nhưng chồng họ chỉ mải ăn chơi mà không chịu khó làm việc, đã vậy lại không làm ổn định một chỗ mà nay chỗ này mai chỗ kia để rồi cuối cùng hơn nửa năm vẫn hoàn thất nghiệp.

Huyền – người giúp việc cho Trung tâm chúng tôi năm nay 28 tuổi và có 3 đứa con, đứa lớn đã 7 tuổi, đứa thứ hai 5 tuổi, còn đứa nhỏ nhất mới được 1 tuổi. Vậy nhưng khi tôi hỏi chồng cô làm gì thì được biết hiện chồng cô đang thất nghiệp, trước đó, chồng cô làm lái xe taxi. Tôi hỏi vì sao chồng cô vẫn ngồi chơi mà chưa chịu đi làm thì cô trả lời là không có việc làm. Không chỉ có mỗi Huyền, trong suốt 20 năm qua, tôi đã được chứng kiến rất nhiều trường hợp những người vợ có hoàn cảnh như vậy. Những cô gái vừa xinh đẹp, vừa thông minh, lại chăm chỉ, thật thà không tìm được điểm nào chê trách vậy mà phải kết hôn với người chồng không có nghề nghiệp ổn định, không có khả năng kiếm sống nuôi gia đình. Tuy nhiên, dù phải chung sống với người chồng đó cả đời, phải một mình chăm lo nuôi dạy các con, nhưng họ cũng không hề phàn nàn hay thấy bất bình mà lúc nào cũng âm thầm lặng lẽ chăm lo cho cả gia đình.

'Lớp trải nghiệm văn hóa Hàn Quốc' thăm Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam